بتن یکی از اصلی‌ترین متریالی است که در ساختمان سازی به کار می‌رود، اما بتن به تنهایی قابل استفاده نبوده و به یک مکمل به نام میلگرد نیاز دارد. بتن مقاومت فشاری بالایی داشته و از آن برای ساخت قطعات تحت فشار مانند ستون‌ها استفاده می‌شود؛ اما مقاومت کششی این ماده بسیار کم است؛ بدین معنی که در برابر شکنندگی ضعیف عمل می‌کند. اینجا است که میلگرد باید به بتن اضافه شود و از ترک خوردن و شکستن آن در اثر وارد آمدن بار و فشار بیش از حد جلوگیری کند؛ بنابراین، می‌توان گفت اصلی‌ترین کاربرد میلگرد در ساختمان سازی، مسلح کردن بتن و افزایش مقاومت و استحکام آن است.
اما میلگرد تنها در یک نوع تولید نمی‌شود و انواع مختلفی دارد که هر کدام در یک بخش از ساختمان سازی به کار می‌روند. برای اینکه با کاربردهای میلگرد در صنعت ساختمان سازی آشنا شویم، ابتدا باید انواع آن را بشناسیم. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم. در ادامه پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از قیمت روز نبشی به سایت مهراستیل مشاهده کنید.
برای دریافت قیمت میلگرد و مشاوره رایگان، و همچنین قیمت میلگرد آجدار، قیمت میلگرد ساده با کارشناسان ما تماس بگیرید.
کاربرد میلگرد در ساختمان سازی
فرایند تولید میلگرد در انواع مختلفی صورت میگیرد، که هرکدام از آنها ویژگی‌ها و خواص منحصر به فردی داشته و از این رو، برای اهداف خاصی به کار می‌روند. برای مثال یکی از انواع میلگرد، میلگرد ساده است که نرم و انعطاف‌پذیر بوده و به همین دلیل نمی‌توان از آن در ساخت سازه‌های سنگین مانند پل‌ها استفاده کرد.
در ادامه انواع میلگرد و استانداردهای آنها را به طور کامل شرح خواهیم داد، اما در این بخش قصد داریم بررسی کنیم که کاربرد میلگرد در ساختمان سازی به طور کلی چیست و چرا به آن نیاز داریم:
افزایش مقاومت کششی و استحکام بتن در مناطق زلزله‌خیز
میلگرد در وهله اول به عنوان اسکلت و استخوان‌بندی سازه عمل می‌کند و باید در انتخاب آن دقت زیادی به خرج داده شود، زیرا میلگرد ضعیف می‌تواند عمر ساختمان را کاهش داده و به بروز خسارات مالی و جانی بیانجامد.
برای انتخاب میلگرد مناسب باید شرایط سازه و منطقه‌ای که سازه در آن احداث می‌شود را در نظر گرفت تا عمر مفید ساختمان افزایش یافته و خسارات وارده به حداقل برسند.
همان‌طور که گفته شد، میلگرد مقاومت کششی بتن را افزایش می‌دهد که این امر بخصوص در مناطق زلزله‌خیز می‌تواند نجات‌دهنده باشد. هنگام وقوع زلزله، تغییر شکل نسبی سازه برای ما اهمیت زیادی دارد.
از آنجا که اکثر شهرهای ایران جزو مناطق زلزله‌خیز محسوب می‌شوند، ساختمان‌ها به میلگردهایی با مقاومت بالا و شکل‌پذیری مناسب نیاز دارند. چنین میلگردهایی می‌توانند نیروهای وارده را جذب و تبدیل به انرژی کشسانی کنند.
مقاومت در برابر خوردگی در مناطق نامساعد جوی
یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش عمر و تخریب سازه‌های بتنی بخصوص در مناطقی با شرایط جوی نامطلوب، زنگ‌زدگی و خوردگی میلگرد داخل بتن است. با افزایش دما، رطوبت و میزان کلر موجود در محیط، پتانسیل خوردگی میلگرد نیز افزایش می‌یابد و در صورتی که در چنین مناطقی از میلگرد مناسب استفاده نشود، واکنش شیمیایی خوردگی سریع‌تر اتفاق می‌افتد و باعث افزایش حجم میلگرد و ایجاد فشار داخلی به بتن می‌شود. در چنین حالتی، به مرور زمان بتن در آن ناحیه دچار ترک‌خوردگی شده و در نهایت متلاشی خواهد شد.
بنابراین، یک کاربرد میلگرد در ساختمان سازی این است که در صورت استفاده از میلگرد مناسب (میلگرد ضدزنگ، اپوکسی، گالوانیزه یا فایبرگلاس) در مناطق نامساعد جوی، می‌توان از خوردگی و در نهایت ایجاد ترک در بتن و شکستن آن جلوگیری کرد.
افزایش مقاومت بتن در برابر آتش‌سوزی
اگر آتش‌سوزی از شدت کمی برخوردار باشد، بتن اطراف میلگرد از آن محافظت می‌کند و مقاومت و ظرفیت باربری آن دچار مشکل نمی‌شود؛ اما اگر آتش‌سوزی شدید یا طولانی مدت باشد، می‌تواند به تغییر خواص فیزیکی میلگرد و تخریب سازه منجر شود.
با استفاده از میلگردهای باکیفیت و ضریب انتقال حرارت پایین‌تر، می‌توان از این مسئله جلوگیری کرد و عمر سازه را در برابر آتش‌سوزی افزایش داد.
انواع میلگرد و کاربرد آنها در ساختمان سازی
برای تولید میلگرد در کشورهای مختلف از استانداردهای خاصی استفاده می‌شود که از جمله آنها می‌توان به استاندارد اروپایی، آمریکایی، چینی و غیره اشاره کرد. در ایران غالباً استاندارد روسی به کار می‌رود که بر اساس آن، انواع میلگرد به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- میلگرد A1 که همان میلگرد ساده بدون آج است.
- میلگرد A2 که میلگرد آجدار با یک ردیف آج مارپیچی یا فنری است.
- میلگرد A3 که آجدار بوده و آج‌های آن به شکل جناقی هستند.
هر کدام از این میلگردها با توجه به ترکیبات به کار رفته در آنها، از خواص مختلفی برخوردارند و همین خواص هستند که کاربرد میلگرد در ساختمان سازی را تعیین می‌کنند. در ادامه با کاربردهای هر یک از این میلگردها در ساختمان سازی آشنا خواهیم شد:
کاربرد میلگرد a1 در ساختمان سازی
میلگرد A1، همان میلگرد ساده و بدون آج است که سطح مقطعی صاف و دایره‌ای شکل دارد. این میلگرد به دلیل داشتن سطحی صاف و بدون آج، نمی‌تواند پیوند خوبی با بتن ایجاد کند و به همین دلیل، استفاده از آن به عنوان میلگرد مقاومتی و حرارتی ممنوع است.
علاوه بر این، آلیاژ میلگرد A1 در مقایسه با سایر گریدها کم‌ترین میزان کربن را دارد؛ بدین معنی که از سایر انواع میلگرد نرم‌تر بوده و در برابر حرارت، زودتر استحکام خود را از دست می‌دهد. میلگرد A1 در بازار با نام س-۲۴۰ نیز شناخته می‌شود و معمولاً در زمینه خم‌کاری و جوشکاری کاربرد دارد. از سایر کاربردهای این میلگرد می‌توان به اتصالات و عملیات خاموت‌زنی اشاره کرد.
کاربرد میلگرد a2 در ساختمان سازی
در آلیاژ میلگرد A2 نسبت به میلگرد A1 کربن بیشتری استفاده می‌شود؛ به همین دلیل، این نوع میلگرد سخت‌تر بوده و به جز موارد ضروری، نباید تحت عملیات جوشکاری قرار گیرد. به میلگرد A2، میلگرد نیمه‌سخت نیز گفته می‌شود و در بازار آن را با نام آج-۳۴۰ می‌شناسند.
این میلگرد دارای یک ردیف آج به شکل مارپیچی است که از بالا تا پایین آن ادامه می‌یابد. از آنجا که تنها یک ردیف آج روی آن کار شده، مقاومت کششی حداقلی به بتن می‌دهد و به همین دلیل استفاده از آن برای مناطقی با تغییرات دمایی شدید توصیه نمی‌شود. کاربرد میلگرد در ساختمان سازی در بدنه بتنی، دیوارهای برشی و خاموت‌زنی است.
کاربرد میلگرد a3 در ساختمان سازی
میلگرد A3 نسبت به دو مورد قبلی، درصد کربن و سختی بیشتری دارد در نتیجه مقاومت کششی و فشاری بیشتری به بتن می‌دهد. به میلگرد A3، میلگرد سخت نیز گفته می‌شود و در بازار آن را با نام آج-۴۰۰ می‌شناسند. آج‌های این میلگرد به شکل جناقی بوده و از آنجا که دو ردیف آج دارد، درگیری آن با بتن بیشتر از میلگردهای A1 و A2 خواهد بود.
جوشکاری روی میلگرد A3 به هیچ وجه مجاز نبوده و از آن بیشتر در ساخت تیرچه سفالی و بتنی، اسکلت فلزی، ساخت فونداسیون، ستون‌ها و تیرها استفاده می‌شود.
اشکال مختلف کاربرد میلگرد در ساختمان سازی
در بخش‌های قبلی که به کاربرد میلگرد در ساختمان سازی پرداختیم، با کلماتی مانند خاموت مواجه شدیم. این بدان دلیل است که میلگرد را علاوه بر شکل معمول آن که راستا یا طولی بوده، به شکل‌های هندسی مختلف نیز درآورده و در ساختمان سازی استفاده می‌کنند که یکی از آنها خاموت است. در ادامه به اشکال مختلف کاربرد میلگرد خواهیم پرداخت:
خاموت
خاموت از خم کردن میلگردها به شکل مقاطعی مستطیل شکل به دست می‌آید. از خاموت برای جلوگیری از بیرون زدن میلگردهای طولی از بتن در اثر افزایش طول استفاده می‌کنند.
خاموت همچنین تحمل نیروهای برشی بتن را افزایش داده و از ترک خوردن آن در اثر فشار جلوگیری می‌کند. برای درست کردن خاموت، از میلگردهایی مانند A1 و A2 استفاده می‌شود که قابلیت خم‌کاری بالایی دارند. برای خم کردن این میلگردها نیز از ماشین‌آلات خم‌کاری به صورت سرد استفاده می‌کنند که این عملیات باید تحت دمایی بالاتر از ۵ درجه سانتی‌گراد انجام شود.
میلگرد بستر
این یک کاربرد میلگرد در ساختمان سازی است که در آن، یک مفتول به صورت زیگزاگ به دو میلگرد موازی جوش داده می‌شود. میلگرد بستر برای افزایش مقاومت خمشی و برشی بتن، افزایش باربری عمودی و استحکام بیشتر در برابر زلزله کاربرد دارد.
میلگرد خرک
این نوع میلگرد، پلی است که می‌توان آن را بین دو ردیف مش آرماتور موازی قرار داد. بسته به فاصله لازم بین دو شبکه مش، می‌توان ارتفاع میلگرد خرک را نیز تغییر داد. این مقطع در بتن‌ریزی کف و فونداسیون سازه کاربرد دارد.
میلگرد رکابی
میلگرد رکابی شکلی شبیه به حرف U انگلیسی دارد و بیشتر در بتن‌ریزی دیوار و دال به کار می‌رود. کاربرد این مقطع مشابه میلگرد خرک بوده با این تفاوت که از آن برای موازی نگه داشتن دو ردیف مش آرماتور عمودی استفاده می‌شود.
میلگرد اُدکا
کلمه اُدکا (Otka) در زبان روسی به معنای اردک بوده و از آنجا که این مقطع ظاهری مشابه بدن اردک دارد، بدین شکل نام‌گذاری شده است. این میلگرد در دو شکل یک‌طرفه و دوطرفه ساخته شده و در اتصال تیرچه به بال‌های زیرین تیر جهت اطمینان از خارج نشدن تیرچه‌ها از محل اصلی‌شان کاربرد دارد.
میلگرد ممان منفی
این نوع میلگرد ظاهری مشابه میلگرد طولی داشته اما محل کاربرد و نوع کاربری متفاوتی دارد. کاربرد میلگرد در ساختمان سازی در بالاترین قسمت سقف بتنی و بین دو دهانه مجاور است. میلگرد ممان منفی روی تکیه‌گاه وصل می‌شود تا بارهای اضافه یا لنگرهای منفی تیرچه را تحمل کند.
میلگرد سنجاقی
این میلگرد که با نام‌های قلابی و قلاب‌دوخت نیز در بازار شناخته می‌شود، مانند خاموت به صورت عرضی به کار می‌رود. میلگرد سنجاقی معمولاً قطری نازک داشته و برای ساخت آن از میلگرد A2 استفاده می‌شود.
شکل آن نیز مانند یک میلگرد طولی است که دو سر آن تحت زوایای ۹۰ یا ۱۳۵ درجه خم شده‌اند. میلگرد سنجاقی در محکم کردن اتصال میلگردهای طولی و خاموت و تقویت مقاومت برشی خاموت کاربرد دارد.
میلگرد زیگزاگ یا خرپا
این یکی دیگر از اشکال کاربرد میلگرد در ساختمان سازی است که از اتصال زیگزاگی میلگردهای ساده (A1) یا آجدار (A2) ساخته می‌شود. میلگرد زیگزاگ در ساخت سقف کاربرد دارد و در آن میلگردها را از طریق روش قلاب یا جوشکاری به هم متصل می‌کنند.
میلگرد کلاف
این میلگرد که بسیار نازک است، بیشتر در قسمت تیرچه ساختمان کاربرد داشته و برای استحکام سازه بتنی، سقف، ستون آجری، بلوک و دیوار به کار می‌رود. از میلگرد کلاف به عنوان مفتول بین دو میلگرد موازی در میلگرد زیگزاگ نیز استفاده می‌شود.
خرید میلگرد از فروشگاه مهر استیل
اکنون که با کاربرد میلگرد در ساختمان سازی آشنا شدید، می‌توانید با توجه به کاربرد مورد نظر خود میلگرد مناسب را تهیه کنید. همان‌طور که در ابتدای مقاله گفته شد، استفاده از میلگرد مناسب و باکیفیت برای تضمین استحکام سازه اهمیت زیادی دارد و در صورت استفاده از میلگرد نامناسب، نه تنها طول عمر سازه کاهش می‌یابد بلکه امکان بروز خسارات مالی و جانی جبران‌ناپذیر وجود خواهد داشت. برای تهیه میلگرد باکیفیت، باید از طریق یک تولیدکننده و فروشنده معتبر و مطمئن اقدام کنید تا دچار مشکل نشوید.
شرکت فولاد مهر سهند در حال حاضر یکی از برترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انواع میلگرد و سایر مقاطع فولادی بوده که محصولات خود را به بیش از ۲۰ کشور خارجی نیز صادر می‌کند.
این شرکت با داشتن بیش از ۱۷ سال تجربه در زمینه تولید و صادرات میلگرد، یکی از بهترین و معتبرترین تولیدکنندگان در ایران به شمار می‌رود. در وبسایت مهر استیل می‌توانید قیمت روز میلگرد را مشاهده کرده و از طریق تماس با شماره ۰۴۱-۵۹۹۵ برای تهیه میلگرد مورد نظر خود اقدام فرمایید.
سخن پایانی
در این مقاله به کاربرد میلگرد در ساختمان سازی پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، بتن یکی از اجزای اصلی ساختمان سازی به شمار می‌رود اما برای داشتن استحکام کافی، نیاز به مکملی به نام میلگرد دارد.
میلگرد در انواع مختلفی (A1، A2 و A3) تولید می‌شود که هرکدام خواص و آلیاژهای متفاوتی دارند و بر این اساس، در بخش‌های مختلف ساختمان سازی به کار می‌روند. از جمله رایج‌ترین کاربردهای میلگرد در ساختمان سازی می‌توان به خاموت، میلگرد بستر، میلگرد خرپا، میلگرد رکابی و غیره اشاره کرد.
سوالات متداول
تفاوت میلگرد با آرماتور چیست؟
میلگرد معمولاً به شکل طولی یا ایستا به کار می‌رود اما آرماتور در بتن‌ریزی پی ساختمان کاربرد دارد و شامل میلگردهایی است که به حالت‌های مختلف خم و برش داده شده و با جوش به یکدیگر متصل می‌شوند.
هزینه استفاده از میلگرد در بتن چگونه تعیین می‌شود؟
عوامل متعددی در مشخص کردن هزینه استفاده از میلگرد در بتن دخیل هستند که از جمله آنها می‌توان به قیمت میلگرد، نوع میلگرد، مقدار مورد استفاده، کاربری ساختمان، طرح و نقشه سازه اشاره کرد.
میزان استفاده از میلگرد در بتن چگونه تعیین می‌شود؟
میزان میلگرد مورد استفاده در بتن با توجه به نوع اسکلت ساختمان تعیین می‌شود. معمولاً این مقدار در اسکلت‌های بتنی به ازای هر متر مربع ۳۵-۷۰ کیلوگرم و در اسکلت‌های فلزی، ۴۰-۱۰۵ کیلوگرم است.
