لوله لنس چیست؟ کاربردها، آنالیز فنی و سایزهای استاندارد

مقدمه
در صنایع مختلف، به ویژه صنایع حساسی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و صنایع شیمیایی، انتقال دقیق و ایمن سیالات (گازها یا مایعات) در نقاط خاص یا برای نمونه‌برداری، امری حیاتی است. لوله لنس (Lance Tube) به عنوان یکی از اجزای کلیدی در این فرآیندها، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. شرکت فولاد مهر سهند، به عنوان تولیدکننده پیشرو انواع مقاطع فولادی، لوله های صنعتی، پروفیل قوطی و محصولات سفارشی با روش‌های فورمینگ و نورد سرد(هم *درزدار* و هم *بدون درز)، با درک دقیق نیازهای صنعتی،لوله لنس با کیفیت بالا و منطبق بر استانداردهای روز دنیا تولید می‌کند.

لوله لنس چیست؟

لوله لنس، در اصل یک لوله فولادی توپر یا توخالی با قطر نسبتاً کم (معمولاً خارجی بین ۶ تا ۲۵ میلیمتر) و طول‌های قابل تنظیم است که به صورت میله‌ای صاف، صیقلی و دقیق ساخته می‌شود. این لوله‌ها عموماً از فولادهای آلیاژی یا فولادهای کربنی با کیفیت بالا و خواص مکانیکی و شیمیایی خاص تولید می‌گردند. ویژگی‌های بارز لوله لنس شامل:

1. دقت ابعادی بالا: قطر داخلی و خارجی و ضخامت دیواره با تلرانس‌های بسیار دقیق کنترل می‌شود.
2. صافی سطح داخلی و خارجی: سطح داخلی عاری از ناهمواری برای کاهش اصطکاک و رسوب‌گیری و سطح خارجی صیقلی برای سهولت در نصب و حرکت.
3. استحکام مکانیکی مناسب: مقاومت در برابر فشار، خمش و ارتعاشات ناشی از جریان سیال یا محیط عملیاتی.
4. مقاومت به خوردگی و حرارت: متناسب با محیط عملیاتی (گازهای خورنده، دماهای بالا).
5. انعطاف‌پذیری و قابلیت شکل‌دهی: امکان خم‌کاری و نصب در مسیرهای پیچیده.

کاربردهای اصلی لوله لنس

لوله لنس به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش، در کاربردهای متنوع و حساس صنعتی استفاده می‌شود:

1. سیستم‌های نمونه‌برداری (Sampling): رایج‌ترین کاربرد لنس‌تیوب، انتقال نمونه‌های گاز یا مایع از داخل فرآیند (مثل راکتورها، برج‌های تقطیر، خطوط لوله تحت فشار) به نقطه آنالیز خارجی، بدون آلودگی یا تغییر در ترکیب نمونه. (مثلاً در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها).
2. سیستم‌های تزریق (Injection): برای تزریق دقیق مواد شیمیایی (مانند بازدارنده‌های خوردگی، مواد ضدکف، کاتالیست‌ها) یا گازها (مانند هوا، نیتروژن، آمونیاک) به نقاط مشخص داخل فرآیند.
3. اندازه‌گیری فشار (Pressure Sensing): اتصال حسگرهای فشار (ترانسمیترها) به نقاط مختلف فرآیند برای مانیتورینگ فشار.
4. اندازه‌گیری سطح (Level Sensing): در برخی از انواع سیستم‌های اندازه‌گیری سطح مخازن.
5. سیستم‌های پاکسازی (Purging/Pickling): تزریق گازهای بی‌اثر (مثل نیتروژن) برای پاکسازی خطوط یا تزریق محلول‌های اسیدی برای شستشو (پیکلینگ).
6. سیستم‌های هواگیری (Venting): خروج گازها یا هوا از نقاط مرتفع سیستم‌های هیدرولیک یا فرآیندی.
7. صنایع غذایی و دارویی: در خطوطی که نیاز به نمونه‌برداری بهداشتی یا تزریق استریل وجود دارد (اغلب از گریدهای استنلس استیل).
8. صنایع نیمه‌هادی: در محیط‌های بسیار تمیز (Cleanroom) برای انتقال گازهای خاص.

 

آنالیز فنی و مشخصات لوله لنس

مشخصات فنی لوله لنس بسته به کاربرد، محیط عملیاتی (دما، فشار، خورندگی

) و استاندارد مورد نظر متفاوت است. با این حال، برخی پارامترهای کلیدی عبارتند از:

جنس (Material):
فولاد کربنی: معمولاً گریدهای A179, A214 (برای مبدل‌های حرارتی) و مشابه. مناسب برای دما و فشارهای معمولی و سیالات غیرخورنده.
فولاد زنگ‌نزن (استنلس استیل): گریدهای رایج ۳۰۴, ۳۰۴L, ۳۱۶, ۳۱۶L, ۳۲۱, ۳۱۰. انتخاب اصلی برای محیط‌های خورنده، دمای بالا و کاربردهای بهداشتی. مقاومت عالی در برابر اکسیداسیون و خوردگی.
فولادهای آلیاژی:مانند اینکونل (Inconel 600, 625)، مونل (Monel 400)، هاستلوی (Hastelloy C276) برای محیط‌های به شدت خورنده (اسیدهای قوی، محیط‌های کلردار) یا دمای بسیار بالا.
استانداردها: استانداردهای رایج تولید شامل:
ASTM A179 / ASME SA179: استاندارد لوله‌های فولادی کربنی صیقلی سرد بدون درز برای مبدل‌های حرارتی.
ASTM A213 / ASME SA213: استاندارد لوله‌های فولادی آلیاژی فریتیک و آستنیتی بدون درز برای مبدل‌های حرارتی (شامل استنلس استیل‌ها و آلیاژهای نیکل).
ASTM A269 / ASME SA269: استاندارد لوله‌های فولادی زنگ‌نزن آستنیتی بدون درز و جوشی برای سرویس عمومی.
 ASTM A688 / ASME SA688: استاندارد لوله‌های فولادی زنگ‌نزن جوشی برای مبدل‌های حرارتی (گاهی برای لنس استفاده می‌شود).
 DIN 17456, DIN 17458: استانداردهای آلمانی برای لوله‌های استنلس استیل بدون درز.
آنالیز شیمیایی: ترکیب شیمیایی دقیقاً مطابق با الزامات استاندارد و گرید انتخاب شده کنترل می‌شود. به عنوان مثال برای استنلس استیل ۳۱۶L:
کربن (C): حداکثر ۰.۰۳%
کروم (Cr): ۱۶.۰ – ۱۸.۰%
نیکل (Ni): ۱۰.۰ – ۱۴.۰%
مولیبدن (Mo): ۲.۰ – ۳.۰%
منگنز (Mn): حداکثر ۲.۰%
 سیلیسیم (Si): حداکثر ۱.۰%
فسفر (P): حداکثر ۰.۰۴۵%
 گوگرد (S): حداکثر ۰.۰۳%
آهن (Fe): باقیمانده
خواص مکانیکی (نمونه برای ASTM A213 TP316L):*
مقاومت کششی نهایی (Tensile Strength): حداقل ۵۱۵ MPa
حد تنش تسلیم (Yield Strength): حداقل ۱۷۰ MPa
ازدیاد طول (Elongation): حداقل ۳۵%
سختی (Hardness):* معمولاً بر اساس استاندارد و جنس تعریف می‌شود (مثلاً حداکثر ۷۹ HRB برای برخی گریدها).
آزمایش‌ها: لوله‌های لنس معمولاً تحت آزمایش‌های غیرمخرب (NDT) مانند تست هیدرواستاتیک (Hydrostatic Test) برای اطمینان از عدم نشتی، تست ادی کارنت (Eddy Current) یا تست پرتونگاری (Radiography) برای کشف عیوب داخلی و سطحی قرار می‌گیرند. همچنین تست کشش و سختی‌سنجی نیز انجام می‌شود.
پرداخت سطح (Surface Finish): سطح داخلی و خارجی معمولاً به صورت صیقلی (Polished) و با زبری سطحی (Ra) بسیار پایین (مثلاً Ra < 0.8 µm) ارائه می‌شود تا از رسوب‌گیری و اصطکاک جلوگیری کند.

سایزهای استاندارد لوله لنس

سایز لوله لنس عمدتاً بر اساس قطر خارجی (OD) و ضخامت دیواره (WT) یا به صورت مستقیم بر اساس قطر اسمی لوله‌های کوچک (Small Bore Tubing) مشخص می‌شود. سایزهای رایج عبارتند از:

قطر خارجی (OD): معمولاً در محدوده ۱/۴ اینچ (۶.۳۵ mm) تا ۱ اینچ (۲۵.۴ mm) متغیر است. پرکاربردترین سایزها شامل:
 ۱/۴” (6.35 mm)
 ۳/۸” (9.52 mm)
 ۱/۲” (12.7 mm)
 ۵/۸” (15.88 mm)
 ۳/۴” (19.05 mm)
 ۱” (25.4 mm)
ضخامت دیواره (WT): ضخامت‌ها بسته به قطر خارجی و نیاز فشار و استحکام متفاوت است. ضخامت‌های رایج عبارتند از:
 BWG 18 (ضخامت حدود ۱.۲۴ mm)
 BWG 16 (ضخامت حدود ۱.۶۵ mm)
 BWG 14 (ضخامت حدود ۲.۱۱ mm)
یا بر اساس میلیمتر (مثلاً 1.0mm, 1.2mm, 1.5mm, 2.0mm, 2.5mm).
طول: لوله‌های لنس معمولاً به صورت شاخه‌های مستقیم (Straight Length) و در طول‌های استاندارد (مثلاً ۶ متر) تولید می‌شوند و سپس بر حسب نیاز مشتری برش و شکل‌دهی (خم‌کاری) می‌گردند.

نکات مهم در انتخاب لوله لنس

محیط سیال: نوع سیال (گاز/مایع)، خورندگی، دما و فشار تعیین‌کننده اصلی جنس لوله است.
شرایط فرآیند: دما و فشار عملیاتی.
استانداردهای مورد نیاز: الزامات صنعت یا پروژه خاص.
نوع اتصال: نوع فیتینگ‌های مورد استفاده در دو انتهای لنس (مثل کمپرشن فیتینگ، سوئدجل فیتینگ، جوشی).
پرداخت سطح: اهمیت تمیزی و زبری سطح برای جلوگیری از رسوب یا آلودگی.
انعطاف‌پذیری: نیاز به خم‌کاری و شعاع خم مجاز.

فولاد مهر سهند: تامین کننده قابل اعتماد لوله لنس صنعتی

شرکت فولاد مهر سهند با بهره‌گیری از دانش فنی روز و تجهیزات پیشرفته در حوزه نورد سرد و فورمینگ، توانایی تولید انواع لوله لنس (Lance Tube) از جنس فولاد کربنی، فولاد زنگ‌نزن (استنلس استیل) وفولادهای آلیاژی ویژه را با بالاترین کیفیت، دقت ابعادی استثنایی و مطابق با استانداردهای بین‌المللی نظیر ASTM و DIN دارا می‌باشد. محصولات ما، اعم از لوله صنعتی، پروفیل قوطی و مقاطع سفارشی، پاسخگوی نیازهای پیچیده صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، غذایی، دارویی و سایر صنایع پیشرو است.

ما در فولاد مهر سهند با تکیه بر تعهد به کیفیت و نوآوری، آماده همکاری در تامین لوله لنس و سایر محصولات فولادی مورد نیاز پروژه‌های صنعتی شما هستیم. برای کسب اطلاعات فنی دقیق‌تر، استعلام قیمت و دریافت مشاوره تخصصی، از کارشناسان فروش ما درراهنمایی بخواهید.