لوله‌های ساختمانی در ساخت جک‌های بتن: آنالیز فنی و استانداردهای کلیدی

“مقدمه”

جک‌های ساختمانی (جک سقفی) از تجهیزات ضروری در پروژه‌های عمرانی هستند که نقش حمایت موقت از سقف و قالب‌های بتنی را تا کسب مقاومت کافی بتن ایفا می‌کنند. هسته اصلی این جک‌ها را لوله‌های فولادی تشکیل می‌دهند که با دقت مهندسی‌شده و مطابق استانداردهای خاص انتخاب می‌شوند. در این مقاله، به آنالیز فنی لوله‌های به‌کاررفته در جک‌های بتن می‌پردازیم.

۱. اجزای اصلی جک ساختمانی و نقش لوله‌ها
هر جک سقفی از سه بخش کلیدی تشکیل شده است:
– لوله نری (قسمت بالایی): معمولاً با قطر ۵۰ میلی‌متر و ضخامت ۲–۲٫۵ میلی‌متر. سطح این لوله دارای سوراخ‌های تنظیم ارتفاع در فواصل ۱۰ سانتی‌متری است .
– لوله مادگی (قسمت پایینی): با قطر ۶۰ میلی‌متر و ضخامت ۲–۲٫۵ میلی‌متر، به عنوان پایه ثابت عمل می‌کند .
– رزوه (پیچ تنظیم): قطعه‌ای فولادی به ابعاد ۲۰×۱۷ سانتی‌متر که بار اصلی سقف را تحمل می‌کند و امکان تنظیم ارتفاع را فراهم می‌نماید .

۲. آنالیز فنی لوله‌ها: جنس، ابعاد و استانداردها
الف) جنس و روش تولید
لوله‌های درزدار (Welded): رایج‌ترین نوع لوله در جک‌های ساختمانی، تولیدشده به روش فورمینگ سرد (نورد سرد). این لوله‌ها با جوش طولی (ERW) ساخته می‌شوند و به دلیل هزینه مناسب و انعطاف‌پذیری در تولید، گزینه ایده‌الی برای جک‌ها هستند .
– جنس فولاد: از ورق‌های ST37 یا ST52 با استحکام کششی ۳۷۰–۵۲۰ مگاپاسکال استفاده می‌شود. این فولادها باید فاقد درز ضعیف باشند تا از شکست تحت بار جلوگیری شود .

ب) ابعاد استاندارد

پ) ظرفیت باربری
– جک‌های سبک: تا ۱٫۵ تن بار ایستایی.
– جک‌های سنگین: تا ۲٫۵ تن (با ضخامت لوله ۲٫۵ مم و رزوه گام ۸ سانتی‌متر) .

۳. انواع جک‌ها براساس طراحی لوله
– جک صلیبی (T شکل):
– لوله نری به یک صلیب فولادی (۷۵ سانتی‌متر) جوش داده می‌شود.
– پوشش سطحی گسترده‌تر برای توزیع یکنواخت بار سقف .
– جک ساده:
– لوله نری به صفحه‌ای مربعی (۱۱×۱۱ سانتی‌متر) متصل است.
– کاربرد: شاغول‌کردن دیوارها و ستون‌ها .
– جک U شکل (عراقی):
– طراحی ویژه برای سقف‌های تیرچه‌بلوک با ارتفاع استاندارد ۴ متر .

۴. ملاحظات ایمنی و استانداردهای کیفی
–پرهیز از لوله‌های درزدار نامرغوب: استفاده از لوله‌های با جوش ناقص یا ناهمگون باعث کمانش جک تحت بار می‌شود .
– تست بار استاتیك: لوله‌ها پیش از بهره‌برداری تحت بارهای کنترل‌شده آزمایش می‌شوند.
– ضخامت رزوه: حداقل ضخامت مجاز ۸ میلی‌متر با گام ۶–۸ سانتی‌متر برای جلوگیری از لغزش .
– حداکثر ارتفاع مجاز: استفاده از جک‌های بالای ۴ متر بدون مهاربندی افقی ممنوع است .

۵. نقش فرآیند فورمینگ در بهینه‌سازی لوله‌ها
تولید لوله‌های جک ساختمانی به روش فورمینگ سرد مزایای کلیدی دارد:
– افزایش دقت ابعادی و کیفیت سطح لوله.
– کاهش تنش‌های پسماند و افزایش استحکام خمشی.
– امکان تولید سایزهای سفارشی (مثلاً جک ۶ متری برای پروژه‌های خاص) .

۶. کاربردهای متنوع جک‌های ساختمانی
– قالب‌بندی سقف‌های بتنی: دال‌ها، تیرچه‌بلوک، وافل.
– نگهداری موقت ستون‌ها و دیوارهای یکطرفه.
– شاغول‌کردن سازه‌ها پیش از بتن‌ریزی نهایی .

 *جمع‌بندی*
لوله‌های به‌کاررفته در جک‌های ساختمانی، ترکیبی از مهندسی مواد و طراحی ساختاری هستند که با رعایت استانداردهای DIN 442 و ISIRI 7332 تولید می‌شوند. انتخاب لوله‌های فولادی با ضخامت، قطر و جنس مناسب، تضمین‌کننده ایمنی و کارایی جک‌ها در پروژه‌های عمرانی است. شرکت فولاد مهر سهند با بهره‌گیری از خطوط تولید فورمینگ سرد و نورد درزدار، لوله‌های جک ساختمانی را مطابق با نیازهای پیچیده صنعت ساخت‌وساز ارائه می‌کند.