«فرایند تولید لوله و پروفیل فولادی در کارخانه‌های مدرن؛ از مواد اولیه تا محصول نهایی»

مقدمه

صنعت تولید لوله و پروفیل فولادی یکی از ستون‌های اصلی زنجیره تأمین صنایع عمرانی، ساختمانی، نفت و گاز، لوازم خانگی و سازه‌های فلزی به شمار می‌رود. رشد تکنولوژی در سال‌های اخیر باعث شده کارخانه‌های معتبر—از جمله فولاد مهر سهند—به سمت تولید محصولاتی با کیفیت یکنواخت، استحکام بالا و قابلیت انطباق با استانداردهای جهانی حرکت کنند.

در این مقاله به صورت کاملاً تخصصی، مرحله‌به‌مرحله و کاربردی، فرآیند تولید لوله و پروفیل فولادی از لحظه ورود مواد اولیه تا بسته‌بندی نهایی را بررسی می‌کنیم.

۱. انتخاب و آماده‌سازی مواد اولیه

1-1. ورق گرم به‌عنوان ماده اولیه اصلی

تولید لوله و پروفیل، عمدتاً از ورق فولادی گرم (Hot Rolled Coil) آغاز می‌شود. کیفیت ورق، بر تمامی مراحل بعدی تأثیر می‌گذارد. معیارهای انتخاب ورق در کارخانه‌های پیشرفته شامل:

• یکنواختی ضخامت

• استحکام تسلیم و کشش مناسب

• تمیزی سطح و نبود عیوبی مانند اسکیل‌ها، ترک‌ها و موج

• قابلیت خم‌پذیری

فولاد مهر سهند از ورق‌های استاندارد کارخانه‌های معتبر استفاده می‌کند تا کیفیت نهایی محصول تضمین شود.

1-2. برش نواری (Slitting)

ورق‌های رول به دستگاه اسلیتر منتقل شده و به نوارهایی با عرض‌های مختلف برش داده می‌شوند.
دقت در این مرحله حیاتی است، زیرا کوچک‌ترین خطا باعث بیضی شدن لوله یا تاب‌دار شدن پروفیل خواهد شد.

۲. شکل‌دهی اولیه و فرمینگ (Forming)

در خط تولید، نوار فولادی از بین مجموعه‌ای از غلتک‌های فرم‌دهنده عبور می‌کند تا به تدریج مقطع دایره‌ای (برای لوله) یا مقطع مربع/مستطیل (برای پروفیل) به خود بگیرد.

2-1. نقش طراحی غلتک‌ها

طراحی دقیق غلتک‌ها باعث:

• جلوگیری از تنش ناخواسته

• افزایش عمر ابزار

• یکنواختی سطح

• کاهش مصرف انرژی

در خطوط مدرن فولاد مهر سهند، غلتک‌ها با نرم‌افزارهای تحلیلی شبیه‌سازی می‌شوند.

۳. جوشکاری با فرکانس بالا (HF/ERW Welding)

مهم‌ترین مرحله در تولید لوله و پروفیل، فرایند جوشکاری درز طولی است.

3-1. تکنولوژی ERW

در این روش جریان القایی فرکانس بالا باعث گداخته شدن لبه‌های ورق شده و بدون افزودن الکترود یا سیم جوش، اتصال یکنواختی ایجاد می‌شود.

3-2. مزایای جوش ERW

• استحکام زیاد

• عدم وجود ناخالصی

• صاف بودن خط جوش

• بسیار سریع و اقتصادی

• مناسب برای لوله‌های گازرسانی، صنعتی و مبلی

۴. تنظیم، سایزینگ و کنترل ابعادی (Sizing)

پس از جوش، محصول وارد قفسه‌های سایزینگ می‌شود تا شکل نهایی آن تثبیت گردد.
این مرحله برای پروفیل‌ها بسیار مهم است، چون مقطع آن‌ها چهارگوش و حساس به دفرمگی است.

کنترل‌های این مرحله:

• تلرانس دقیق ابعاد

• ضخامت یکنواخت در اضلاع

• جلوگیری از پیچش (Twist)

• تنظیم گوشه‌ها برای محصولات دکوراتیو و صنعتی

۵. تست‌ها و کنترل کیفیت تخصصی

در کارخانه‌های پیشرفته مانند فولاد مهر سهند، کنترل کیفیت یک مرحله ثابت نیست؛ بلکه در تمام مسیر تولید انجام می‌شود.

5-1. تست جریان گردابی (Eddy Current)

برای شناسایی:

• ترک‌ها

• عدم نفوذ جوش

• حفره‌های داخلی

• شکستگی‌های مقطع

5-2. تست کشش، ضربه و سختی

نشان‌دهنده مقاومت محصول در شرایط بارگذاری واقعی.

5-3. تست هیدرواستاتیک (برای لوله‌های گازرسانی)

محصول تحت فشار آب چند صد بار قرار می‌گیرد تا از تحمل فشار اطمینان حاصل شود.

5-4. بازرسی بصری و هندسی

• کنترل صافی سطح

• کنترل ابعاد

• بررسی کیفیت خط جوش

۶. عملیات برش، بسته‌بندی و بندیل‌بندی

پس از تأیید نهایی، لوله‌ها و پروفیل‌ها در طول‌های استاندارد (۶ یا ۱۲ متر) برش می‌خورند.

معیارهای بسته‌بندی استاندارد:

• بندیل‌های مقاوم و منظم

• تسمه‌کشی چندلایه

• درج لیبل مشخصات محصول

• جلوگیری از زنگ‌زدگی

۷. مزیت‌های رقابتی محصولات فولاد مهر سهند در این فرایند

7-1. کیفیت بالای ماده اولیه

استفاده از ورق کارخانه‌های معتبر کشور
→ کاهش عیب‌های ساختاری
→ استحکام بالاتر

7-2. خطوط تولید تمام‌اتوماتیک

حداقل دخالت نیروی انسانی → یکنواختی محصول

7-3. جوش ERW با تکنولوژی پیشرفته

→ مناسب ساخت سازه‌های سنگین و حساس

7-4. کنترل کیفیت چندمرحله‌ای

→ کاهش برگشتی
→ اعتماد بالای مشتریان صنعتی

7-5. تنوع بالا در محصولات

• لوله صنعتی

• لوله گازرسانی

• لوله تست آب

• پروفیل ساختمانی

• پروفیل درب و پنجره

• پروفیل صنعتی سنگین

• پروفیل مبلی

۸. اهمیت رعایت استانداردهای ملی و جهانی

فولاد مهر سهند محصولات خود را مطابق استانداردهای زیر تولید می‌کند:

• ISIRI 3765، 1702، 3360

• ASTM A500

• EN 10219

• ISO 9001 در مدیریت کیفیت

این استانداردها تعیین‌کننده:

• تست‌های لازم

• تلرانس‌های ابعادی

• الزامات مواد اولیه

• کیفیت جوش

۹. کاربردهای لوله و پروفیل فولادی

۹-۱. صنعت ساختمان

• ستون و خرپا

• نرده و حفاظ

• چهارچوب

• سوله و سالن صنعتی

۹-۲. صنعت نفت، گاز و پتروشیمی

• خطوط انتقال فشار کم و متوسط

• اسکلت پلتفرم‌ها

• فریم تجهیزات

۹-۳. صنعت خودرو

• شاسی

• قطعات تقویتی

• دسته‌بندی‌ها

۹-۴. مبلمان و دکوراسیون

• مبلمان فلزی

• تجهیزات فروشگاهی

۹-۵. صنایع سنگین

• ماشین‌آلات راهسازی

• سازه‌های جرثقیل

۱۰. مزیت اقتصادی لوله و پروفیل فولادی

لوله و پروفیل فولادی به دلیل:

• وزن کمتر نسبت به تیرآهن

• مقاومت بالا

• قیمت اقتصادی

• سرعت نصب

• قابلیت جوش و برش آسان

بهترین گزینه برای پروژه‌های عمرانی و صنعتی هستند.

جمع‌بندی نهایی

فرآیند تولید لوله و پروفیل فولادی، یک مجموعه عملیات پیچیده، دقیق و کاملاً مهندسی‌شده است که از انتخاب ورق مناسب آغاز شده و با تست‌های کنترل کیفیت متعدد پایان می‌یابد.
کارخانه‌هایی مانند فولاد مهر سهند که از فناوری روز، خطوط اتوماتیک، جوش ERW با کیفیت بالا و سیستم سختگیرانه‌ کنترل کیفیت استفاده می‌کنند، قادرند محصولاتی مطابق استانداردهای جهانی، با طول عمر بالا و یکنواختی عالی ارائه دهند.

این کیفیت پایدار، دلیل اصلی اعتماد صنایع مختلف—از ساخت‌وساز گرفته تا خودرو و نفت و گاز—به محصولات فولاد مهر سهند است.